Arxontariki

Το Μετόχι σήμερα

ΕΙΣΟΔΟΣ – ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ

Η είσοδος του Μετοχίου, όπως στα περισσότερα μοναστήρια, είναι από την δύση. Η περίφραξη διαμορφώθηκε με ξύλινους πασσάλους αγιορείτικης καστανιάς [καπρούλια]. Σε κάποια σημεία τα καπρούλια εναλλάσονται με τμήματα τοιχοποιίας με κεραμοπλαστικά.

Η κεντρική είσοδος πήρε την τωρινή μορφή της το 1982. Ξεχωρίζει η βαριά πόρτα από ξύλα καστανιάς, επενδεδυμένη από χοντρή λαμαρίνα και γυφτόκαρφα, κατά τα αγιορείτικα πρότυπα. Στην κάτω αριστερή μεριά βρίσκεται το παραπόρτι. Δίπλα του υπάρχει το πορταρίκι από όπου η πορτάρισσα μοναχή υποδέχεται τους προσκυνητές και τους οδηγεί στο εσωτερικό της μονής. Mια πινακίδα υπενθυμίζει διακριτικά τις υποχρεώσεις των επισκεπτών.

Ένα πέτρινο ανηφορικό καλντερίμι οδηγεί μέσα από τις ελιές στην αυλή μπροστά στο κτήριο του αρχονταρικιού και λόγω της υψομετρικής διαφοράς αποκαλύπτεται σταδιακά το μοναστήρι.

01 01kt
Η είσοδος του Μετοχίου
07 05kt
Το καλντερίμι προς το Αρχονταρίκι
Ormylia, Monastery Of The Annunciation, Old Chapel
Ο ναός του Ευαγγελισμού του παλαιού Μετοχίου
20130617 Thd 6415sm
Ο Άγιος Βησσαρίων Λαρίσης Τοιχογραφία Ναός Ευαγγελισμού
Ormylia, Convent Of The Annunciation,Narthex Of The Church
Η Σύναξις των Αγιορειτών Πατέρων Τοιχογραφία Ναός Ευαγγελισμού
20130617 Thd 6412 1sm
Ο Άγιος Νικόλαος Μύρων Τοιχογραφία Ναός Ευαγγελισμού

Tο αρχονταρίκι που θεμελιώθηκε το 1982 είναι ο χώρος υποδοχής και φιλοξενίας των επισκεπτών. Tους θερινούς μήνες οι αδελφές θα υποδεχτούν και θα κεράσουν τον καθιερωμένο καφέ με το λουκουμάκι και το δροσερό νερό στους ξύλινους πάγκους και στη δροσιά της κατάφυτης αυλής του αρχονταρικίου.

Στην μεγάλη αυλή δεσπόζει ο παλαιός ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Χτισμένος σε θέση με εξαιρετική θέα προς τον κάμπο της Ορμύλιας,  είναι το αρχαιότερο κτίσμα του Βατοπαιδινού μετοχιού (1842). Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο ναός  συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε με ιδιαίτερη προσοχή στην διατήρηση των αυθεντικών στοιχείων του αρχικού ναού. Ο ναός είναι μονόχωρος και χωρίζεται σε δύο τμήματα: ιερό και κυρίως ναό. Στο δυτικό τμήμα του ναού υπάρχει σύγχρονο με αυτόν χαγιάτι με καθιστικά πεζούλια. Η είσοδος γίνεται από άνοιγμα στην νότια πλευρά. Προσφάτως ο ναός αγιογραφήθηκε στο σύνολο του, το παλιό απλό τέμπλο επισκευάστηκε και στολίστηκε με έργα από το εργαστήριο αγιογραφίας της Μονής. Εντυπωσιάζουν οι δύο μεγάλες τοιχογραφίες στον πρόναο με τις παραστάσεις της Δευτέρας Παρουσίας και της Συνάξεως των εν τω Όρει του Άθω οσίων Πατέρων. Τόσο τα τυπολογικά όσο και τα μορφολογικά στοιχεία του ναού είναι χαρακτηριστικά της χαλκιδιώτικης ναοδομίας του 19ου αιώνα, αλλά και της αρχιτεκτονικής του βορειοελλαδικού χώρου.

17 N7K5134
Ο ναός του Ευαγγελισμού του παλαιού Μετοχίου
06kt.tif
Το Αρχονταρίκι
 N7k4893sm
Το Αρχονταρίκι
 N7k7103
Η Κρήνη στην αυλή του Αρχονταρικιού
 N7k7095sm
Στην αυλή του Αρχονταρικιού
 N7k4898
Το Εκθετήριο και η Αυλή

Στον χώρο αυτό της υποδοχής καί φιλοξενίας των επισκεπτών ένα καλαίσθητο κτήριο στεγάζει στο εσωτερικό του το εκθετήριο της Μονής, με εκδόσεις της Μονής, πολλά βιβλία σχετικά με τον Άθωνα και την Σιμωνόπετρα, εργόχειρα και παραδοσιακά προϊόντα των αδελφών (ελαιόλαδο, μαρμελάδες, λικέρ, ελιές, κ.λπ.).

Η αυλή μπροστά στο αρχονταρίκι είναι διαμορφωμένη με ακακίες, πεύκα, μανόλιες, δαφνοκερασιές,  σφεντάμια και λεμονο-κυπάρισσα που ξεφυτρώνουν μέσα από ένα πέτρινο δάπεδο με γρασιδένια τετράγωνα.

Oι επισκέψιμοι χώροι της Mονής σταματάνε για τον προσκυνητή στον χώρο αυτό του αρχονταρικιού.

  • 19 07ktB
    Το Εκθετήριο

 

ΠΑΛΑΙΟ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟ ΜΕΤΟΧΙ

Μετά την δυτική αυλή -με το αρχονταρίκι, το πωλητήριο και τον ναό του Ευαγγελισμού- ο επισκέπτης αντικρύζει την είσοδο του παλαιού βατοπαιδινού μετοχίου. Τα εγκαταλελειμμένα το 1974 κτήριά του σταδιακώς συντηρήθηκαν ή ανακατασκευάστηκαν διατηρώντας την αυτοτελή ενότητα του παλαιού συγκροτήματος.
Δεξιά, στην νοτιοδυτική πλευρά του βρίσκεται το οικονομείο, δηλαδή το νοσοκομείο, το ιατρείο και το γηροκομείο της Μονής. Το κτήριο άρχισε να αναστηλώνεται το 1977 και αρχικώς κάλυψε τις στεγαστικές ανάγκες της αδελφότητας. Στο οικονομείο υπάρχει παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Νεκτάριο.

Αριστερά και ακριβώς απέναντι από το οικονομείο, στην βορειοδυτική πλευρά του συγκροτήματος, έχει δημιουργηθεί ένα μικρό αρχονταρίκι για την φιλοξενία επισκόπων και επισήμων επισκεπτών. Τα κελλιά αναπτύσσονται στο εσωτερικό του κτιρίου, όπου δεσπόζει ένα αίθριο.

 N7k2636
Το Αίθριο
03 N7K2353
Η είσοδος του Παλαιού Μετοχίου
04 N7K4905
Το Οικονομειό

Στο κέντρο της πορείας προβάλλει η βαριά είσοδος του παλαιού μετοχίου. Μπροστά ανοίγεται η κεντρική αυλή που περικλείεται με ψηλό παλαιό μανδρότοιχο. Το λιθόστρωτο δάπεδο της αυλής διατηρήθηκε στην αρχική του μορφή, εκτός από ένα πέτρινο σταυροειδές βαπτιστήρι που κατασκευάσθηκε το 1978.

Στην δεξιά πλευρά της αυλής, στην νότια πλευρά του οικοδομικού συγκροτήματος, στεγάζονται τα εργαστήρια της μονής: Το σχεδιαστήριο, το κεντητήριο, το υφαντήριο και το ιερορραφείο. Στις ευρύχωρες αυτές αίθουσες με τα μεγάλα παράθυρα προς την νότια εσωτερική αυλή με τα δέντρα, συνεχίζεται η μακρά παράδοση κατασκευής ιερατικών και λειτουργικών αμφίων.

  • 12 13kt
    Η αυλή του παλαιού Βατοπαιδινού Μετοχίου Στο κέντρο το βαπτιστήριο

Στη βορινή πλευρά της αυλής βρίσκεται το εντυπωσιακότερο κτήριο του παλαιού Βατοπαιδινού μετοχιού. Tο Παλαιό Kεντρικό, το Κονάκι. Κτίσμα του 1903 όπως μαρτυρούν οι σωζόμενες κτιτορικές επιγραφές, στέγασε αρχικώς την τράπεζα, τα κελλιά και το ηγουμενείο. Το μικρό παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής κάλυψε τις λειτουργικές ανάγκες της αδελφότητας για τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης της. Χτισμένο από τον κασσανδρινό αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη, το Παλαιό Κεντρικό αποτελεί χαρακτηρηστικό αρχιτεκτονικό δείγμα στον χώρο των Βαλκανίων κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Η τελευταία και πλέον σημαντική φάση συντήρησης και αποκατάστασης του κτιρίου, ολοκληρώθηκε το 2007, διασώζοντας σε μεγάλο βαθμό τον αυθεντικό του χαρακτήρα. Στο ισόγειο του κτιρίου φιλοξενείται πλέον η βιβλιοθήκη της Μονής.

Το ανατολικό τμήμα της βόρειας πτέρυγας του συγκροτήματος, ένα διώροφο επιμήκες κτήριο σε συνέχεια του Παλαιού Κεντρικού, οικοδομήθηκε το 1987, αντικαθιστώντας το ισόγειο κτήριο του παλαιού μετοχίου που λόγω της εγκατάλειψης είχε υποστεί μεγάλες φθορές. Το νέο κτήριο στεγάζει τα γραφεία του Οικονόμου του Μετοχίου και της αδελφότητας.

11 N7K5175
Η Αυλή με το Βαπτιστήριο
14 N7K3748
Το Παλαιό Κεντρικό
 N7k4798
Το Συνοδικό
 N7k3667sm
Το Ηγουμενείο
 N7k6263sm
Η Αυλή του Καθολικού
 N7k5200
Βορεινή πλευρά Καθολικού

Το ανατολικό κτήριο του οικοδομικού συγκροτήματος του παλαιού μετοχίου, κτίσμα του 1903 σύμφωνα με χρονολογία χαραγμένη στην νοτιοδυτική γωνία, φιλοξενεί το Συνοδικό της Μονής και το Γεροντικό.

Ακολουθεί η κύρια αυλή του Καθολικού και η ευρύχωρη ανατολική αυλή των κελλιών. Η πορεία από την είσοδο και τους δημόσιους χώρους στα δυτικά προς τους πλέον ιδιωτικούς της αδελφότητας στα ανατολικά, είναι σαφής.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΥΛΗ

Η κεντρική αυλή, περίκλειστη από τα κτήρια που εξυπηρετούν αποκλειστικά την ζωή των μοναχών, συμβαδίζει με τα πρότυπα του Αγίου Όρους. Στο κέντρο της υψώνεται το Καθολικό που θεμελιώθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1980 από τον μακαριστό Μητροπολίτη Κασσανδρείας Συνέσιο.

  •  N7K6460
    Το Καθολικό του Ευαγγελισμού

Το Καθολικό είναι Αθωνικού τύπου, σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με χορούς. Έχει δικιόνια τρουλαία λιτή, απλά τρουλαία παραβήματα, δύο παρεκκλήσια στον τύπο του συνεπτυγμένου σταυροειδούς ναού με τρούλο που τα συνδέει ο ενιαίος εξωνάρθηκας αφιερωμένα στον άγιο Σίμωνα τον Μυροβλύτη  το προς νότο και στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο το προς βορρά.

Την Κυριακή 1η Ιουνίου 2003, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος συνεπικουρούμενος από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρό Χριστόδουλο και τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Aλβανίας κ.κ. Αναστάσιο αλλά και πλήθος άλλων επισκόπων, έκαναν τα εγκαίνια του Καθολικού της Mονής.

Εξωτερικά ο ναός είναι επενδεδυμένος με πέτρα και πλίνθους ώστε τα κεραμοπλαστικά να έχουν την μορφή των εκκλησιών του 14ου αιώνος. Οι τρούλοι επενδύθηκαν εξ ολοκλήρου με χειροποίητες πλίνθους και η επικάλυψη των στεγών έγινε με κεραμίδια βυζαντινού τύπου.

23kt
Η Φιάλη του Αγιασμού
14bcd
Εγκαίνια Καθολικού
 N7k6443
 N7k6448sm
Η Τράπεζα της Μονής
25kt
Το Καμπαναριό
49ktsm
 N7k6483sm
Όψη Καθολικού
 N7k5183
 N7k3204sm

Σε επαφή με τη νότια πλευρά του εξωνάρθηκα του Καθολικού βρίσκεται τo κωδωνοστάσιο, κτίσμα τετραώροφο με τις πρώτες στάθμες του να είναι ενταγμένες λειτουργικά στή Μονή. Το μεν ισόγειο ως διαβατικό, η δε επόμενη στάθμη ως προθάλαμος της Τράπεζας. Το κωδωνοστάσιο καλύπτεται από οξυκόρυφη στέγη με μόλυβδο, σύμφωνα με τα πρότυπα των αγιορείτικων πύργων της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου. Στην συνέχεια του κωδωνοστασίου βρίσκεται η Τράπεζα της Μονής. Το σχήμα της είναι σταυροειδές και ακολουθεί και αυτή τα αγιορείτικα πρότυπα.

Δυτικά του Καθολικού βρίσκεται η Φιάλη. Κατασκευάστηκε με αναφορές σε αυτήν της Ιεράς Μονής Φιλοθέου. Το εσωτερικό του τρούλου κοσμεί ψηφιδωτή παράσταση της Βαπτίσεως, φιλοτεχνημένη στα εργαστήρια της Μονής.

Μπροστά στην είσοδο του Καθολικού ένα βοτσαλωτό, που απεικονίζει την Κιβωτό του Νώε σε διαστάσεις 4Χ4. Μια μικρογραφία του 11ου αιώνα αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης αυτής της σύνθεσης. Στις δύο πρώτες σειρές των παραθύρων της Κιβωτού απεικονίζονται ζώα που είναι ήδη μέσα. Στο κεντρικό παράθυρο προβάλλει ο Μονόκερως, σύμβολο του Ιησού. Στην τελευταία σειρά φαίνεται ο Νώε και η οικογένειά του, ενώ πλήθος ζώων εξημερωμένων και αγρίων απεικονίζονται να εισέρχονται ήρεμα ανά ζεύγη, με πρώτο τον βασιλιά λέοντα. Στον ήδη σκοτεινιασμένο ουρανό πετούν πτηνά -περιστέρια, χελιδόνια, πελαργοί, κουκουβάγιες, παραδείσια- με τον δικό τους βασιλιά, τον αετό έτοιμο να μπει στην Κιβωτό. Η όλη σύνθεση έχει φιλοτεχνηθεί με πρωτογενή υλικά (βότσαλα) που έχουν μεταμορφωθεί σε μέσα έκφρασης και δημιουργίας από τα χέρια των αδελφών.

  •  Dsc0032sm1
    Η Βάπτισις Ψηφιδωτό Φιάλης [λεπτομέρεια]
  •  Dsc0034sm1
    Η Βάπτισις Ψηφιδωτό Φιάλης [λεπτομέρεια]

Νότια της Μονής, ανάμεσα στους κήπους και τους ελαιώνες, βρίσκεται το κοιμητήριο με τον μικρό σταυρεπίστεγο ναό του Αγίου Νικολάου. Στον δρόμο προς το κοιμητήριο βρίσκονται διάφορα κτήρια που φιλοξενούν το ξυλουργείο, το συσκευαστήριο και τυποποιητήριο ελαιών, το κηπόσπιτο.

Βορειανατολικά της αυλής αναπτύσσονται το ηγουμενείο και τα κελλιά των μοναχών. Η πρώτη πτέρυγα κελλιών άρχισε να κατασκευάζεται το 1986 σε σχέδια του αείμνηστου Μηνά Τρεμπέλα και της συζύγου του Ελένης. Οι πτέρυγες είναι κτισμένες σε τρεις στάθμες και είναι στραμμένες προς το εσωτερικό της Μονής. Ξεχωρίζουν οι εξώστες και τα μακεδονίτικα σαχνισιά.

Το 2003 ο ζωγράφος Πέρης Ιερεμιάδης μελέτησε και επιμελήθηκε την χρωματική ανακαίνιση των έως τότε λευκών επιχρισμένων επιφανειών του συνόλου του μοναστικού συγκροτήματος.

Με την ολοκλήρωση του χρωματισμού του συγκροτήματος έκλεινε ένας κύκλος δημιουργίας του οικοδομικού συγκροτήματος της Μονής που διήρκησε ένα τέταρτο του αιώνα. Σήμερα είναι δύσκολα κατανοητό στον αμύητο επισκέπτη πόσος μόχθος και προσπάθεια έχει καταβληθεί από την αδελφότητα ώστε να διαμορφωθεί ο μοναστηριακός χώρος του Κοινοβίου στην σημερινή του μορφή.